-
1 exire
1)выходить, удаляться, ex. terminos urbis (1. 3 D. 1, 12), de villa, ex fundo (1. 17 § 8 D. 21, 1. 1. 3 § 14 D. 43, 16);ex. a, de, ex potestate (1. 8 D. 1, 6. 1. 8 § 1. 1. 13 D. 28, 3. 1. 3 D. 28, 6. 1. 1 § 6. 1. 6 § 2. D. 37, 4. 1 1 § 4 D. 38, 16);
ex. familia (1. 32 D. 40, 12);
ex. de familia, об имуществе, которое переходит из семьи к другому лицу, peto, ne fundus de familia exeat (1. 67 § 5. 1. 77 § 11. 1. 88 § 6 D. 31. 1. 38 § 1 D. 32. 1. 108 D. 35, l);
2) проходить, dies actionis exit;ex. de hereditate (1. 21 D. 5, 3. 1. 54 D. 10, 2. 1. 8 D. 11, 3).
dies exitua (cm. dies s. 2. b);
annus exiturus (1. 35 § 1 D. 19, 2);
in hoc dolus admissus, ut tempus exiret (1. 1 § 6 D. 4, 3).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > exire
-
2 potestas
potestās, ātis f. [ possum ]1) сила, мощь ( fatorum PJ); ценность ( pecuniarum Dig); действие, действенность ( herbarum V)2) распорядительные права, господство, властьp. vitae necisque C — право казнить и миловатьalicui p. est alicujus C — кто-л. находится в чьём-л. распоряженииpatris in filium p. Dig — власть отца над сыномesse in potestate alicujus C — быть подвластным кому-л.in (sub) potestatem redigere Nep, L — подчинить (чьей-л.) власти, покоритьmihi est p. (est in potestate meā) C etc. — в моей власти (я могу)in potestate mentis esse C — владеть собой, быть в здравом умеexire de (ex) potestate C — выйти из себя, не помнить себя3) государственная должность, пост, власть (consularis, praetoria C)potestatem gerere C или potestati praeesse Nep — исполнять (занимать) должность4) возможность, случай, разрешение (data est p. alicujus rei C, L)facere alicui potestatem alicujus rei C etc. — дать кому-либо возможность чего-л. (разрешить что-л.)populi (v. l. populo) potestatem facere L — предоставить решение народуfacere alicui potestatem sui (conveniendi) C — позволить кому-л. подойти к себе, т. е. принять кого-л.facere potestatem sui воен. Cs, Nep — принять сражениеp. est L, V etc. — можноp. certorum hominum mihi est C — я могу найти надёжных людей5) владыка, властелин, господин (hominum divumque, v. l. rerumque V)6) значение, смысл (verborum ancipĭtes aut multiplĭces potestates rhH.) -
3 potestas
1) власть (1. 215 D. 50, 16);a) верховная власть (imperium), imperium potestatemve habere (1. 26 § 2 D. 4, 6. 1. 173 pr. eod. 1. 2 § 18 D. 1, 2. 1. 1 pr. D. 2, 3. 1. 13 § 6 D. 47, 10. 1. 3 pr. D. 43, 4);
summa pot. (1. 1 pr. D. 1, 11);
pot. gladii (1. 6 pr. D. 1, 16);
vitae necisque pot. (1. 1 § 1 D. 1, 6);
in metallum dandi post. (1. 6 § 8 D. 1, 18);
pot. fascium (см.); тк. достоинство (dignitas) или сама должность (magistratus), magistratum potestatemve habere (1. 1 § 1 D. 2, 2. 1. 3 § 3 C. 4, 8. 1. 13 § 1 D. 2, 1. 1. 3 D. 48, 11. 1. un. C. 5, 7); тк. = сановник, напр. iussus Praesidis vel alterius potest. (1. 3 § 1 D. 27, 9. 1. 17 § 19 D. 21, 1. 1. 26 pr. D. 20, 1. 1. 2 C. 10, 73. 1. 2 C. 12, 61);
b) власть, господство над лицом или вещью, напр. in hostium praedonumve potestate esse (1. 19 D. 3, 3. 1. 1 pr. D. 26, 1. § 4 I. 2, 4. 1. 21 § 2 cf. § 3 D. 9, 4. 1. 4 § 6. 7. 1. 41 D. 41, 3. 1. 215 D. 50, 16. 1. 59 D. 50, 17); особ. власть отца над детьми, равно власть господина над рабами (1. 3 § 2. 3 D. 24, 1. cf. 1. 1. § 21 D. 14, 1. 1. 1 § 4 D. 14, 4. 1. 20 § 1 D. 28, 1);
in potestate nostra sunt liberi nostri (1. 3 D. 1, 6. 1. 1 § 1 eod. 1. 7 D. 2, 11);
patria pot. (tit. I. 1, 9. C. 8, 47. 1. 12 D. 1, 7. 1. 40 D. 26, 7. 1. 1 § 5 D. 43, 30. 1. 5 D. 48, 9. 1. 14 pr. D. 36, 1. 1. 10 C. 6, 55. 1. 4 D. 5, 1. 1. 23 § 1 D. 48, 5. 1. 30 § 3 D. 41, 2);
exire a, de, ex potest. (см., exire s. 1.);
c) возможность, случай, potestatem sui (mm) facere (1. 32 § 1 D. 22, 1. 1. 2 pr. § 1 D. 42, 4. 1. 23 § 4 D. 4, 6. 1. 2 D. 10, 4);
2) сила, действие, значeние, pecuniarum una et eadem pot. ubique esse videtur (1. 3 D. 13; 4. 1. 47 § 1 D. 3, 5. 1. 13 D. 45, 2. 1. 5. pr. D. 18, 5. 1. 19 pr. D. 29, 1);d) воля, усмотрение, conditio, quae est in potest. ipsius (1. 4 D. 28, 5. 3. 23 § 2 eod. 1. 7 § 1 D. 34, 5. 1. 24 D. 25, 2. 1. 11 § 1 D, 2, 1. 1. 5 § 6 D. 44, 4. 1. 32 pr. D. 23, 4).
pot. legis (1. 1 § 2 D. 35, 2. 1. 27 D. 44, 7. 1. 5 § 2 D. 48, 6. 1. 1 § 4 D. 48, 16);
S Cti. (1. 4 C. 4, 28).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > potestas
См. также в других словарях:
devenir — Devenir, Il vient de Deuenire. Devenir corps, Corporari. Devenir homme de bien, Ad frugem bonam redire. Bud. Devenir bon mesnager, Redire in gratiam cum frugalitate. Bud. D un vauneant devenir homme de bien, Recipere se ad frugem bonam. Devenir… … Thresor de la langue françoyse
PATER Imperatoris — Graece Πατὴρ Βασιλέως velunâ voce Βασιλεοπάτωρ, dictus est, temporibus Constantini Principis, quô Patriciatûs culmen ris solum, quos dignos censuissent Imperatorcs, concedi coepit, Patricius, ut Luithprandus exponit: qui Pater Principis redditur … Hofmann J. Lexicon universale
AUREM perforandi ritus — in perpetuae servitutis signum, occurrit Exodi c. 21. v. 5. et. 6. Quod si dixerit servus, Diligo dominum meum, et uxorem ac liberos, non egrediar liber: Offeret eum dominus Diis, et applicabitur ad ostium et postes, perforabitque aurem eius… … Hofmann J. Lexicon universale
DIONYSIUS II — DIONYSIUS II. superioris fil. natu maximus inter fratres, Patri militum favore successit, qui initio tyrannidis populum sibi libertate concilians, tria milia captivorum e vinculis exire permittit. Tributa insuper populo per triennium remittit,… … Hofmann J. Lexicon universale
PROCONSUL — dictus est apud Romanos, vel cui ultra legitimum, i. e. annuum tempus Magistratus prorogatus est; qualis primus fuit Q. Publilius Philo, bello Palaepolitano implicitus, ut in Tabb. Capitolinis exstat et in Liv. l. 8. Vel, qui e privato in… … Hofmann J. Lexicon universale
sens — Sens, m. Vient de Sensus Latin par apocope, et a les deux mesmes significations, car nous disons, les cinq sens de nature, Quinque sensus quibus natura praediti sumus. et, Il a perdu le sens, Mente captus est. Mais il ne retient pas la generalité … Thresor de la langue françoyse
Henne — 1. A blindi Henn findt ja oft a Woazkearndl. – Schöpf, 313; für Franken: Frommann, VI, 317, 185. 2. A lafedi Hon kriagt mêr, wi a hockedi. (Franken.) – Frommann, VI, 328, 186. Eine laufende Henne kriegt (findet) mehr als eine hockende oder… … Deutsches Sprichwörter-Lexikon